Spotkanie nauki ze sztuką

15 września 2017 r. o godzinie 19.00, w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki odbyła się premiera trzech instalacji wideo autorstwa Huberta Czerepoka. W zrealizowaniu jednej z nich pomógł Wydział Mechaniczny Politechniki Białostockiej.

W sierpniu 2017 r. Maciej Rećko, Michał Ostaszewski oraz Wojciech Półtorak, wraz z trzema analogami łazików marsjańskich z Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej przebywali w Turcji, gdzie swoją wiedzą, umiejętnościami oraz zaangażowaniem wspierali zespół nagrywający film Początek. Zrealizowano go w jednym z najstarszych stworzonych przez człowieka miejsc kultu – świątyni Karahan Tepe.

Akcja filmu rozgrywa się na terenach, które według badaczy stały się kolebką cywilizacji. Żyzne niziny chronione przez pasma wzniesień zachęciły pierwszych ludzi do osadnictwa i porzucenia nomadycznego trybu życia. W efekcie wspólnych działań społeczności powstawały pierwsze wierzenia, rozwijała się technika i rodziła sztuka. Symboliczne zjednoczenie tych trzech nurtów rozwoju osiągnięto poprzez tytaniczną pracę nad wzniesieniem pierwszej świątyni – Karahan Tepe. To szczególne miejsce, które uważa się za kolebkę cywilizacji.

Jednakże lokalizacja stanowi jedynie tło rozważań na temat początków ludzkości oraz kierunku w jakim się rozwinęła się cywilizacja ludzi. Mimo iż roboty są w filmie nieme, prowadzą dialog, który widz może obserwować w postaci przewijających się linii kodu. Dzięki temu możemy poznać motywacje każdego z bohaterów oraz ich przemyślenia na temat prowadzonej wyprawy. Różne charaktery zostały odzwierciedlone przez budowę i charakteryzację. Artysta-przewodnik, przezroczysty, lekki, zwinny MAG (Magma 2) kieruje ekspedycją archeologiczną naukowca – #Nexta oraz siłacza – REDa. Hubert Czerepok z zespołem stworzył dzieło poszukujące odpowiedzi na pytania o początki cywilizacji.

Plener był niezwykle trudny. Malownicze tereny południowo-wschodniej Turcji są w większości cały dzień skąpane w pełnym słońcu. Temperatura osiąga tam nawet 50° co nie jest korzystne dla delikatnych elementów elektronicznych robota. Zdarzały się drobne awarie, które szybko naprawialiśmy. Praca w terenie stanowiła idealny poligon doświadczalny zmuszający i ludzi, i sprzęt do długiej, ciężkiej pracy w trudnych warunkach. Pozwoliło to na opracowanie nowych pomysłów, które z pewnością usprawnią kolejną generację robotów konstruowanych na zawody University Rover Challenge – powiedział Maciej Rećko, jeden z konstruktorów analogów łazików marsjańskich.

Roboty z Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej wystąpiły w podwójnej roli – jako aktorzy i operatorzy kamer. Nagrania były wykonywane jednocześnie w technologii 2D oraz 360°. Analogi łazików marsjańskich wyposażono w klatki z zamontowanymi kamerami. Dzięki temu przechwycone ujęcia są niesamowicie sugestywne, unikatowe i – niczym gry komputerowe – angażujące emocjonalnie widza. Innowacyjność projektu przejawia się na wielu płaszczyznach. Wykorzystanie analogów łazików marsjańskich jako operatorów jest novum. Bardzo rzadkie są filmy opowiadane z perspektywy robotów a w szczególności nieanimowanych, gdzie ukazane są interakcje między bohaterami. Natomiast zastosowanie technologii 360°, która szturmem przejmuje technikę filmową jest ogromnym wyzwaniem technicznym i artystycznym.

Udział w projekcie stanowił niezwykle ciekawe wyzwanie. Po raz pierwszy wykorzystano jednocześnie trzy roboty. Nigdy wcześniej tego nie próbowano. Warunki w jakich pracowali w Turcji ludzie i roboty były szczególnie trudne. Panująca w rejonie Sanliurfy temperatura sięgała nawet 45°C w cieniu. Na szczęście konstrukcje z Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej były świetnie przygotowane do pracy w warunkach pustynnych – wszak wcześniej sprawdziły się znakomicie podczas zawodów University Rover Challenge w USA. Roboty musiały zostać odpowiednio zmodyfikowane i zyskały nowy wygląd. Sama współpraca świata inżynierii i sztuki była interesującym doświadczeniem, którego efektem jest ten unikalny projekt.

Realizacja tego interdyscyplinarnego projektu była możliwa dzięki współpracy m.in.: Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej, Akademii Sztuki w Szczecinie (Wydział Malarstwa i Nowych Mediów), Urzędu Miejskiego w Białymstoku, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Zachęty Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Galerii Arsenał w Białymstoku, Trafostacji Sztuki w Szczecinie, Historisch-Technisches Museum Peenemünde (Niemcy), Uniwersytet Harran w Şanlıurfie (Turcja), Museum of Modern Art w Tbilisi (Gruzja).

Za odpowiednie ubrania na wyjazd dziękujemy SpecGear.com.pl oraz A&W – Nadruki

Więcej informacji o premierze można znaleźć na stronie Zachęty. Jeżeli ktoś chciałby dowiedzieć się czegoś więcej o analogach łazików marsjańskich konstruowanych przez Koło Naukowe Robotyków na Wydziale Mechanicznym Politechniki Białostockiej, wystarczy odwiedzić naszą stronę internetową.