Początki Katedry sięgają roku 1967, w którym powołano Zespół Mechaniki Technicznej w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Białymstoku pod kierownictwem dr inż. A. Jakowluka. Wtedy też rozpoczęła się budowa od podstaw bazy laboratoryjnej. Wraz z nabyciem pierwszych profesjonalnych maszyn wytrzymałościowych oraz stanowisk do pełzania i relaksacji materiałów powstało Laboratorium Reologii Tworzyw, które mieściło się początkowo w Białymstoku przy ulicy Warszawskiej 29, później przy ul. Grunwaldzkiej 11 i Czystej 11. Wraz z powołaniem Politechniki Białostockiej na bazie laboratorium powstała w 1978 r. Katedra Mechaniki Stosowanej, której kierownikiem do roku 1999 był prof. A. Jakowluk. Głównym kierunkami badań Katedry w latach 1967-1999 były procesy pełzania i wibropełzania metali i kompozytów. Katedra realizowała też liczne projekty badawcze we współpracy z przemysłem.
W latach 1983-1998 pracownicy Katedry zorganizowali sześć, cyklicznych konferencji naukowych pn. Symposium on Creep and Coupled Processes. W tym okresie Katedra opiekowała się studenckim Kołem Naukowym Mechaniki Stosowanej. W roku 1970 przy Katedrze Mechaniki Stosowanej powołano białostocki oddział Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, który istnieje do dnia dzisiejszego.
Po przejściu na emeryturę prof. Anatoliusza Jakowluka w 1999 roku kierownikiem Katedry został prof. dr hab. inż. Andrzej Seweryn. W 2000 roku obsadę Katedry stanowiło: 2 profesorów, 5 adiunktów, 5 asystentów, 1 starszy wykładowca. W roku 2001 Katedra przeniosła się z ulicy Czystej do budynków Wydziału Mechanicznego przy ulicy Wiejskiej 45C. Nazwa Katedry została zmieniona w 2004 roku na Katedra Mechaniki i Informatyki Stosowanej, po tym jak w skład jej weszli także pracownicy Zakładu Technik Komputerowych. W 2005 roku kadra Katedry wzrosła do: 8 profesorów, 5 adiunktów, 8 asystentów oraz 1 starszego wykładowcy.
W Katedrze funkcjonują trzy laboratoria naukowo-dydaktyczne: Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów, Mechaniki Materiałów oraz Metod Doświadczalnych Mechaniki. Nowoczesny sprzęt znajdujący się na wyposażeniu tych laboratoriów pozwala na prowadzenie badań materiałów konstrukcyjnych w zakresie obciążeń monotonicznych, dynamicznych, zmęczeniowych oraz pełzania.
Wśród podstawowej tematyki badawczej realizowanej przez pracowników należy wymienić badania kumulacji uszkodzeń i pękania elementów konstrukcyjnych, w tym również zagadnienia kontaktowe oraz termiczne. Aktualnie pracownicy katedry realizują 7 projektów naukowo-badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, a także prace badawczo-rozwojowe we współpracy z przemysłem.
Katedra jest głównym organizatorem konferencji odbywających się od roku 2001 cyklicznie International Symposium on Mechanics of Materials and Structures objętej patronatem Komitetu Mechaniki PAN. Sympozjum uzyskało patronat Komitetu Mechaniki Polskiej Akademii Nauk. Problematyka sympozjów obejmuje zagadnienia dotyczące metod analitycznych, numerycznych i doświadczalnych, zastosowanych do analizy procesów plastycznego odkształcania i pełzania, kumulacji uszkodzeń oraz pękania materiałów i elementów konstrukcyjnych, a także zagadnień dynamiki konstrukcji, problemów odwrotnych związanych z identyfikacją stanu uszkodzenia, zagadnień biomechaniki oraz nowoczesnych materiałów. Prezentowane prace stanowią swoisty przegląd tematyki badawczej oraz osiągnięć naukowych większości ośrodków akademickich w Polsce, a także ośrodków zagranicznych z USA, Kanady, Włoch, Izraela, Białorusi, Litwy, Ukrainy, Słowacji, Rumunii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Rosji. W roku 2019 odbyła się ostatnia edycja konferencji 10th International Symposium on Mechanics of Materials and Structures.
Obecnie kadrę stanowią: 12 profesorów, 15 adiunktów, asystent, 8 doktorantów oraz 2 pracowników inżynieryjno-technicznych. W roku 2021 kierownikiem Katedry został prof. dr hab. inż. Michał Kuciej.